دانشگاه باهنر کرمان
چکیده: (61 مشاهده)
هدف: این پژوهش با هدف طراحی مدل تاب‌آوری حرفه‌ای معلمان ابتدایی ایران و بررسی نقش رهبری تحولی مدیران در تقویت این سازه انجام شد. تاب‌آوری حرفه‌ای به‌عنوان عاملی کلیدی در مواجهه با چالش‌های آموزشی و حفظ بهزیستی معلمان تعریف شد و ضرورت بررسی عوامل سازمانی و فردی مؤثر بر آن مورد تأکید قرار گرفت.
مواد و روش ها: پژوهش از طرح آمیخته اکتشافی متوالی بهره گرفت. در مرحله کیفی، دیدگاه‌ها و تجربیات ۲۵ نفر از معلمان ابتدایی شهر کرمان (۱۸ زن، ۷ مرد، میانگین سنی ۳۸ سال) با استفاده از مصاحبه نیمه‌ساختاریافته و بحث گروهی متمرکز، مورد بررسی قرار گرفت.
بحث و نتیجه گیری: تحلیل مضمون داده‌ها، تاب‌آوری حرفه‌ای را به‌عنوان سازه‌ای چندبعدی شامل توانایی غلبه بر چالش‌ها، حفظ بهزیستی، سازگاری با تغییرات و احساس معنا در کار تعریف کرد. عوامل مؤثر بر تاب‌آوری شامل حمایت سازمانی (به‌ویژه حمایت مدیران تحول‌آفرین)، روابط مثبت با همکاران، خودکارآمدی و فرصت‌های رشد حرفه‌ای شناسایی شدند. در مرحله کمی، پرسش‌نامه تاب‌آوری حرفه‌ای معلمان (PRTQ) و پرسش‌نامه رهبری تحولی (TLQ) در میان ۳۵۰ نفر از معلمان ابتدایی کرمان (۲۲۰ زن، ۱۳۰ مرد، میانگین سنی ۳۹ سال، میانگین سابقه تدریس ۱۲ سال) توزیع شد. نتایج نشان داد که میانگین نمرات تاب‌آوری حرفه‌ای (M = 3.85, SD = 0.62) و رهبری تحولی (M = 4.12, SD = 0.58) بالاتر از حد متوسط بود و بین این دو سازه رابطه‌ای مثبت و معنادار وجود داشت (r = 0.68, p < 0.001). تحلیل رگرسیون نشان داد که رهبری تحولی ۴۸٪ از واریانس تاب‌آوری حرفه‌ای معلمان را پیش‌بینی می‌کند (R² = 0.48, F(4, 345) = 80.25, p < 0.001). مدل‌سازی معادلات ساختاری، برازش مناسبی برای مدل پیشنهادیِ تأثیر مستقیم و غیرمستقیم رهبری تحولی بر تاب‌آوری از طریق حمایت سازمانی و خودکارآمدی نشان داد. این پژوهش بر نقش کلیدی رهبری تحولی مدیران در ارتقای تاب‌آوری حرفه‌ای معلمان ابتدایی تأکید دارد و مدل ارائه‌شده می‌تواند به‌عنوان مبنایی برای طراحی مداخلات آموزشی و توسعه حرفه‌ای معلمان و مدیران به‌کار گرفته شود.
مواد و روش ها: پژوهش از طرح آمیخته اکتشافی متوالی بهره گرفت. در مرحله کیفی، دیدگاه‌ها و تجربیات ۲۵ نفر از معلمان ابتدایی شهر کرمان (۱۸ زن، ۷ مرد، میانگین سنی ۳۸ سال) با استفاده از مصاحبه نیمه‌ساختاریافته و بحث گروهی متمرکز، مورد بررسی قرار گرفت.
بحث و نتیجه گیری: تحلیل مضمون داده‌ها، تاب‌آوری حرفه‌ای را به‌عنوان سازه‌ای چندبعدی شامل توانایی غلبه بر چالش‌ها، حفظ بهزیستی، سازگاری با تغییرات و احساس معنا در کار تعریف کرد. عوامل مؤثر بر تاب‌آوری شامل حمایت سازمانی (به‌ویژه حمایت مدیران تحول‌آفرین)، روابط مثبت با همکاران، خودکارآمدی و فرصت‌های رشد حرفه‌ای شناسایی شدند. در مرحله کمی، پرسش‌نامه تاب‌آوری حرفه‌ای معلمان (PRTQ) و پرسش‌نامه رهبری تحولی (TLQ) در میان ۳۵۰ نفر از معلمان ابتدایی کرمان (۲۲۰ زن، ۱۳۰ مرد، میانگین سنی ۳۹ سال، میانگین سابقه تدریس ۱۲ سال) توزیع شد. نتایج نشان داد که میانگین نمرات تاب‌آوری حرفه‌ای (M = 3.85, SD = 0.62) و رهبری تحولی (M = 4.12, SD = 0.58) بالاتر از حد متوسط بود و بین این دو سازه رابطه‌ای مثبت و معنادار وجود داشت (r = 0.68, p < 0.001). تحلیل رگرسیون نشان داد که رهبری تحولی ۴۸٪ از واریانس تاب‌آوری حرفه‌ای معلمان را پیش‌بینی می‌کند (R² = 0.48, F(4, 345) = 80.25, p < 0.001). مدل‌سازی معادلات ساختاری، برازش مناسبی برای مدل پیشنهادیِ تأثیر مستقیم و غیرمستقیم رهبری تحولی بر تاب‌آوری از طریق حمایت سازمانی و خودکارآمدی نشان داد. این پژوهش بر نقش کلیدی رهبری تحولی مدیران در ارتقای تاب‌آوری حرفه‌ای معلمان ابتدایی تأکید دارد و مدل ارائه‌شده می‌تواند به‌عنوان مبنایی برای طراحی مداخلات آموزشی و توسعه حرفه‌ای معلمان و مدیران به‌کار گرفته شود.
ارسال پیام به نویسنده مسئول
| بازنشر اطلاعات | |
 |
این مقاله تحت شرایط Creative Commons Attribution-NonCommercial 4.0 International License قابل بازنشر است. |
